Det gamle testamente høyrer også heime på preikestolen

Torsdag startar årets Kyrkjemøte i Den norske kyrkja. På dagsordenen står mellom anna eit forslag om å oppheve ordninga med særskilde preiketekster frå kyrkjeåret 2022/2023.

Det ligg mykje makt i å peike ut kva tekster som skal danne grunnlag for preika i gudstenesta. Her er ordninga ulik i ulike kristne samanhenger. Medan ein særleg i frikyrkjer og bedehus ofte lar den lokale leiarskapen eller den einskilde forkynnar stå fritt i val av tekstar, finst det også ein lang tradisjon både i og utanfor Den norske kyrkja for å preike over fastsette tekstrekker.

I Den norske kyrkja har ein i hovudsak nytta dei same preiketekstane sidan tidleg mellomalder. Men samansetjinga av tekster har blitt justert fleire gonger. No er eit nytt slikt framlegg på bordet, og med innstilling frå både bispemøtet, Nemnd for gudstenesteliv og kyrkjerådet ligg det an til å få fleirtall i Kyrkjemøtet.

Det vanlege i Den norske kyrkja sine høgmesser er at preika tek utgangspunkt i ein tekst frå eit av dei fire evangelia. I gudstenestereforma frå 2011 var det eit mål å understreke nettopp evangelieteksten som den mest sentrale av dei tre bibeltekstane som blir lest under høgmessa.

Men det noverande tekstrekkesystemet, som kom i bruk i 1977, hadde også ei ordning der omkring 12 søndagar og heilagdagar årleg hadde ein annan preiketekst. Det kunne vere ein av dei to andre tekstene som er sett opp den dagen, enten ein tekst frå Det gamle testamente eller ein frå brevlitteraturen, eller ein tilleggstekst.

Sidan 1977 har talet på slike særskilte preiketekstar blitt redusert. I 2013 blei det vedteke at talet på særskilde preiketekstar skulle vere seks, og i vinter blei talet igjen redusert til tre.

Før sommaren vedtok bispemøtet å be Kyrkjemøtet avvikle ordninga med særskilte preiketekstar. Dette skjedde i kjølvatnet av ein konsultasjon med Nemnd for gudstenestliv.

Forslaget vart send på høyring til dei teologiske fakulteta. Både MF og NLA Høgskolen slutta seg til forslaget, medan VID var meir negative. Dei skriv i sitt svar at «Forslaget med å avvikle ordningen med særskilte prekentekster fra GT vil bety en reduksjon med tanke på å la det teologiske potensialet i Bibelen få berike forkynnelsen. Den kristne kirke har to testamenter, og Jesus prekte over tekster fra GT».

I eit innlegg her i avisa 4. november åtvarar styret i Norsk gammeltestamentlig selskap om at framlegget til ny preikeordning vil gjere gudstenestelivet i Den norske kyrkja fattigare. Det er ikkje vanskeleg å forstå denne uroa.

Det er ikkje vanskeleg å forstå denne uroa.

Det er verdt å merke seg grunngjevinga fra då ordninga med særskilte preiketekstar blei innført, slik ho er gjengitt i saksdokumentet til Kyrkjemøtet. Ein la til grunn at «høgmessa hadde vorte nesten einerådande som gudsteneste med preike» og ønskte at «ein breiare del av bibeltekstane kunne verte preika over.» Om dette argumentet var gyldig i 1977, skulle det vere langt meir gyldig i dag.

Styret i Norsk gammeltestamentlig selskap skriv at Det gamle testamente «er svært relevant som en inngang til livstolkning også i dag», og at «Dersom forslaget om å avvikle ordningen med å preke over slike bibeltekster oppheves, vil menigheten gå glipp av et større mangfold av livsvisdom i gudstjenesten.»

Ein skal ikkje gjere endringane som er foreslått meir dramatiske enn dei er. Lesing frå andre deler av Bibelen enn evangelia vil framleis vere sentrale i gudstenesta. Og det er fullt mogeleg å integrere motiv frå desse tekstane i preika frå søndag til søndag.

Men det er et dårleg teikn at Den norske kyrkja ikkje legg meir vekt på å løfte fram det samla bibelske vitnesbyrdet i forkynninga. Ein burde vente betre åndeleg leiarskap enn dette.