- Eg har grine kvar einaste dag

Sonen til den verdskjende pastoren Rick Warren og kona Kay bad fleire gonger om hjelp til å døy. No vil ekteparet arbeide for meir merksemd rundt psykisk sjukdom.

I april tok sonen Matt­hew livet sitt, 27 år gam­mal.

- Eg har grine kvar ein­as­te dag sidan Matt­hew døyd­de. Men det er fak­tisk ein god ting. Sorg er ein god ting. Det er slik vi kjem gjen­nom dei store over­gan­ga­ne i livet, seier Rick War­ren i eit eks­klu­sivt in­ter­vju med CNN som vart sendt tys­dag.

Sjå klipp frå TV-in­ter­vju­et i vi­deo­vin­du­a i høgrespalta og top­pen av ar­tik­ke­len.

Etter den fa­mi­lie­tra­ge­di­en har dei halde ein låg pro­fil i media. Først i slut­ten av juli var War­ren til­ba­ke på preike­sto­len.

Den ru­ti­ner­te og høgt pro­fi­ler­te CNN-pro­gram­ver­ten Piers Mor­gan skreiv på Twit­ter at dette er det mest rø­ran­de og in­spi­rer­an­de in­ter­vju­et han nokon gong har gjort.

Heile verda helsa

So­nens død var eit stort sjokk for ek­te­pa­ret som grunn­la Saddle­back Church sør i Ca­li­for­nia i 1980. Im­pul­sar frå kyr­kje­ly­den er spreid­de over heile verda. Sær­leg vik­tig har Rick War­rens bok «Mål­ret­tet liv» frå 2002 vore. Dette er ei av dei mest selde bø­ke­ne gjen­nom ti­de­ne, med heile 36 mil­lio­nar ek­semp­lar på verds­plan. Ek­te­pa­ret har også hatt eit sterkt so­si­alt en­ga­sje­ment, ikkje minst i Afri­ka.

Etter tra­ge­di­en fekk dei meir enn 30.000 hel­sin­gar frå alle verds­hjør­ne. Pas­to­rar og eks­per­tar på men­tal li­ding rosa han for å vere open om sorga. Sam­stun­des vart han også ut­sett for åtak frå folk som er kri­tis­ke til den krist­ne pro­fi­len hans.

«Å sør­gje er tøft. Å sør­gje som of­fent­le­ge per­son­ar er tøf­fa­re. Å sør­gje medan dei som hatar, fei­rar smer­ta di er tøf­fast. Hel­sin­ga­ne dyk­kar styr­ka oss» skreiv War­ren på Twit­ter.

Viss­te om våpen

Sam­stun­des som ek­te­pa­ret vart sta­dig meir kjen­de og fekk in­vi­ta­sjo­nar til kon­fe­ran­sar der pre­si­den­tar og stats­mi­nist­rar også del­tok, stre­va sonen med seg sjølv. Han leid av per­son­leg­doms­for­styr­ring og djup de­pre­sjon, for­tel for­eld­ra i in­ter­vju­et. Kvel­den før han valde å av­slut­te livet sitt, var han på besøk hos dei.

- Eg hadde laga mid­dag til han, seier Kay.

Mora min­nest at han la ho­vu­det på kjø­ken­bor­det og sa: «Eg er så trøytt». Etter å ha fått ein klem frå faren, drog Matt­hew heim til seg sjølv. Kay for­tel at dei heldt fram med å veks­le tekst­mel­din­gar ut­over kvel­den. Sam­ta­len dreia seg over på sjølv­mord. Ho viss­te at han var for­tvi­la.

- Og eg viss­te også at han hadde eit våpen, seier ho.

Tak­kar for vå­pen­lo­ver

Matt­hew hadde gjort for­eld­ra kjen­de med at han ulov­leg hadde fått fatt i eit skyte­vå­pen på in­ter­nett, men åt­va­ra om at han ville skyte seg sjølv med det same der­som dei ring­de po­li­ti­et. Flei­re gon­ger skal han ha for­søkt å skaf­fe seg våpen på le­galt vis. Kvar gong vart han hind­ra av vå­pen­lo­ve­ne i Ca­li­for­nia sidan han hadde vore tvangs­inn­lagd ved ein psy­kia­trisk in­sti­tu­sjon.

Sjå klipp frå TV-in­ter­vju­et i vi­deo­vin­du­a i høgrespalta og top­pen av ar­tik­ke­len.

- Vi er takk­sa­me for at lo­ve­ne hind­ra Matt­hew frå å skaf­fe seg våpen så lenge som dei gjor­de, seier Rick War­ren.

Vå­pen­lo­ver er eit til­bake­vend­an­de strids­tema i ame­ri­kansk po­li­tikk. På den krist­ne høgre­sida er det sterk skep­sis til auka vå­pen­kon­troll. Det vert hevda at dette bryt med grunn­lova og vil svek­ke ret­ten til sjølv­for­svar.

Stad­fes­ta det ver­ste

Kay War­ren hug­sar at sonen flei­re gon­ger tryg­la henne om hjelp til å døy.

- Eg vil gjere kva som helst for å hjel­pe deg å leve, men eg vil ikkje hjel­pe deg med å ta livet ditt, hug­sar ho at ho svar­te han.

Då ut­veks­lin­ga av tekst­mel­din­gar stop­pa opp etter flei­re timar den kvel­den, drog for­eld­ra til huset hans. Han kom ikkje ut. Lyset var på, og dei be­stem­te seg for å re­tur­ne­re. Der­som dei ring­de po­li­ti­et, fryk­ta dei at han ville ut­fø­re det han hadde åt­va­ra om.

Neste mor­gon kom dei til­ba­ke. Fram­leis var lyset på. No ring­de dei po­li­ti­et som tok seg inn. Eit nikk frå ein te­neste­mann stad­fes­ta det ver­ste.

- Eg gjekk rett i bak­ken, seier Kay.

Kland­rar ikkje Gud

Trass i at dei hadde sør­gja for at han fekk psy­kia­trisk hjelp og elska han, måtte dei inn­sjå at dette ikkje var nok til at han ville leve len­ger.

- Der­som kjær­leik kunne halde bar­net mitt i live, ville han ha levd i dag, for han var ufat­te­leg elska, seier pas­to­ren.

Li­ke­vel held han ikkje Gud an­svar­leg for so­nens død.

- Eg har aldri stilt spørs­mål ved trua mi på Gud, eg stil­te spørs­mål ved Guds plan. Gud har ikkje skuld i at sonen min er død. Sonen min tok livet sitt. Det var hans val, seier Rick War­ren.

Tøft å tilgi

Bi­be­len har vore vik­tig for ek­te­pa­ret i dei fem må­na­de­ne som er gått. Dei har halde ein låg of­fent­leg pro­fil og brukt tid på å sør­gje. Kay War­ren for­tel at ho har funne trøyst i bod­ska­pen om at krop­pen er for­gjen­ge­leg, men skal rei­sast opp igjen i her­leg­dom.

Noko av det dei har opp­levd vans­ke­leg, er å tilgi den som selde vå­pe­net til sonen.

- Eg ønsk­te ikkje å tilgi han, seier Rick War­ren.

Men ek­te­pa­ret seier at den krist­ne trua deira, som er rot­fes­ta i at syn­de­ne deira er til­gitt av Jesus, har sett dei i stand til å tilgi også denne per­sonen.

- Eg vil ikkje vere knytt til den per­sonen kjensle­mes­sig res­ten av livet, seier ho.

For­mid­lar håp

Som kon­ser­va­ti­ve krist­ne har ek­te­pa­ret kjem­pa for ei tra­di­sjo­nell for­stå­ing av ek­te­ska­pet. Det har ut­løyst rykte om at Matt­hew var ho­mo­fil. Det av­vi­ser for­eld­ra i in­ter­vju­et med CNN.

- Vel, for det førs­te var ikkje Matt­hew ho­mo­fil. Men om han var det, ville vi elska han utan vil­kår li­ke­vel. Det ville ikkje gjort nokon for­skjell i det heile, seier War­ren.

Så lenge sonen var sjuk, syn­tes dei ikkje det var na­tur­leg å gjere psy­kisk sjuk­dom til ei merke­sak. No vil dei en­ga­sje­re seg for å bryte tabu rundt dette og har etab­lert Matt­hew War­ren Fund for å ære min­net hans.

- Det finst håp, un­der­stre­kar Kay War­ren.

- Det er så vik­tig at folk veit at same kor de­spe­ra­te og for­tvi­la dei er, finst det håp, og at dei ikkje må gi opp.

DAGEN