Spår færre nye kyrkjebygg

Kyrkjevergje Torgeir Paulsen trur skiljet mellom stat og kyrkje vil føre til færre prosjekt som Knarvik nye kyrkje. - Eg våga ikkje vente eit halvt år til for å sjå om vi fekk meir pengar, seier han.

Vin­den kjem kav­an­de inn fjor­den, stryk tett­sta­den Knar­vik over hus­taka og om­fav­nar den opp­sikts­vek­kan­de kon­struk­sjo­nen som knei­sar på ei høgd like over.

Den ny­fik­ne vest­lands­bri­sen rekk óg å ruske litt i hjel­men til kyr­kje­ver­gje Tor­geir Paul­sen i det han stig over ters­ke­len til det som er det ny­as­te til­skud­det til den rike flo­ra­en av kyr­kje­bygg som pry­der Lind­ås kom­mu­ne, like nord for Ber­gen.

Meir enn nok

Då den el­lev­te kyr­kja i kom­mu­nen skul­le byg­gjast rea­ger­te den lo­ka­le grei­na av Hu­man-Etisk For­bund spisst.

- Ein skul­le tru ti kyr­kjer var nok for 13.000 inn­byg­gja­rar, sa Harry A. Lunde, styre­lei­ar i Nord­hord­land lo­kal­lag av HEF, til Fri Tanke i 2006. Då var ved­ta­ket om ny kyr­kje tatt, men år med dra­kamp om tomt, bud­sjett og mulig livs­yns­nøy­tralt på­bygg stod enno att.

- Vi håpar på eit kom­bi­na­sjons­bygg både med livs­syns­nøy­tralt se­re­monirom og kul­tur­hus, som også vi ikkje-krist­ne kan nyte godt av, sa han. Men når kyr­kje­ver­ge Paul­sen for­kla­rer kva dei ulike romma skal nyt­tast til vert det klart at håpet om livs­yns­nøy­tra­li­tet ikkje har nådd fram.

Hast­verk

Etter an­buds­run­den vart det klart at dei 70 mil­lio­na­ne kom­mu­nen hadde løyva til nye­kyr­kja i 2006 ikkje kom til å rek­kje. 95 mil­lio­ner var pris­lap­pen.

Paul­sen følg­de nøye med då kom­mune­sty­ret drøf­ta be­ho­vet for meir pen­gar. Etter ei ut­set­jing landa Lind­ås-po­li­ti­ka­ra­ne på at no fekk det være nok.

- Dette er sum­men vi gir, meir blir det ikkje, sa Høg­re-po­li­ti­kar Leif Slei­re.

Det var då den er­far­ne kyr­kje­man­nen be­stem­te seg. Vi byg­gjer for 70 mil­lio­nar, og ven­tar med å inn­reie kjel­la­ren, sa han.

- Eg våga ikkje vente len­ger. Slik se­ku­la­ri­se­rin­ga i sam­fun­net går no er eg ikkje sik­ker på om pro­sjek­tet hadde tålt ein ny om­gang med anbud og nye bud­sjett. Eg trur dette blir den siste kyr­kja vi byg­gjer her. Eg fryk­ta at berre eit halvt års ut­set­jing kunne stan­sa heile pro­sjek­tet.

- I Lind­ås kom­mu­ne?

- I heile Nord­hord­land, seier han.

- Med tanke på se­ku­la­ri­se­rin­gen av Norge er det ikkje sjølv­sagt at nye kyr­kjer vil rea­li­se­rast sjølv om folke­ta­let veks.

Då ho­vud­en­tre­pre­nø­ren Wal­de-grup­pen gjekk over­ende i ei dra­ma­tisk kon­kurs måtte Paul­sen ha is i magen. I sta­den for å etter­ly­se nye en­tre­pre­nø­rar venta han litt.

Ikkje lenge etter kom bygg­leia­ren frå den kon­kurs­ram­ma verk­sem­da. Eit nytt sel­skap var star­ta, og dei ville gjere fer­dig kyr­kja.

- Det gjekk ikkje meir enn ei veke før vi var i gang igjen.

Hjelp fra næ­rings­li­vet

Ut­vik­lin­ga i Lind­ås er ty­pisk for om­rå­da rundt Vest­lan­dets ho­vud­stad. Før gjekk kom­mu­ni­ka­sjo­nen til sjøs. Med veg og bruer vart dei tid­le­ga­re sen­tra usen­tra­le.

Nye sta­der, som Knar­vik, opp­le­ver sterk vekst og tek over som sen­trum i kom­mu­nen. Både Nor­mi­sjon og pinse­ve­nar er godt i gang med me­nig­hets­ar­beid. Men nær­mas­te kyr­kje­bygg ligg i Al­ver­sund, ei halv mil frå sen­trum, på ubli­de vest­lands­vei­ar.

Vi går vi­da­re inn blant bygg­tør­ka­rar og ven­ti­la­sjons­rør. Gjen­nom det som skal være ein liten ka­te­dral, gjen­nom myldre­hal­len som kan bli ein del av kyr­kje­rom­met på godt be­søk­te dagar som jul­af­ten, og inn i sjøl­ve høg­sa­len.

Så langt er ingen skille­veg­gar bygd, men Paul­sen pei­kar ut sta­den der or­ge­let skal byg­gjast. Her fekk kyr­kje­pro­sjek­tet eit etter­leng­ta hand­slag av ein av Vest­lan­dets vel­gje­ra­rar, for­ret­nings­man­nen Trond Mohn.

- Han har gitt fem mil­lio­nar til orgel, for­tel Paul­sen og legg ikkje skjul på at vel­vil­ja har gjort inn­trykk. Men han kjem til å tren­ge meir. Ein heil del meir. Sjølv om lim­tre­dra­ga­rar har vorte til stål­bjel­kar og fin kryss­finér frå Co­lom­bia har vorte til norsk malm­furu er både klokke­klang, stol­radar og den vik­ti­ge kyr­kje­kjel­la­ren fram­leis av­hen­gig av bi­drag frå næ­rings­liv og fri­vil­li­ge. Kan­skje vil han tren­ge ti mil­lio­nar eks­tra.

Sta­dig vans­ke­le­ga­re

Medan han skrit­tar over dip­par og bøyer seg under stil­las for­tel Paul­sen om hast­ver­ket han hadde med å setje i gang pro­sjek­tet.

Og om grun­nen til at han ikkje har tru på at det vil rea­li­se­rast mange nye kirke­bygg fram­over. Sjøl­ve grunn­lovs­end­rin­ga­ne som fann stad i 2012 kan vere med å spele inn, trur han.

- No over­tok kom­mu­na­ne an­sva­ret for kyr­kja alle­reie i 1996. Men det er det ikkje alle som har fått med seg. Der­for trur eg at skil­jet mel­lom stat og kyr­kje saman med se­ku­la­ri­se­rin­ga kan føre til at nye kyr­kje­pro­sjekt vert vans­ke­le­ga­re å rea­li­se­re. Det finst dei som gjer­ne vil stan­se nye kyr­kje­pro­sjekt, og eg trur dei vil kunne få meir gehør fram­over.

Trur på løy­sing

Så går vi i kjel­la­ren. Det var bok­stav­leg talt det Paul­sen måtte gjere for å vir­ke­leg­gje­re drau­men om ny kyr­kje i hur­tig vek­san­de Knar­vik. For det var ei ar­beids­kyr­kje som skul­le byg­gjast.

Og det var her, i kjel­la­ren, at ung­doms­ar­beid skul­le blomst­re, ban­dø­vin­gar ar­ran­ge­rast og kyr­kje­leg til­set­te skul­le få nye, fine kon­tor tet­ta­re på Knar­vik-fol­ket. Men fore­lø­pig strekk ikkje pen­ga­ne til meir enn dei grå be­tong­veg­ga­ne som står og bér kyr­kje­rom­met ovan­for.

- Kor smer­te­le­ge har kutta vore, Paul­sen?

- Dette er jo sjøl­ve hjar­ta i pro­sjek­tet. Men eg har tru på at vi vil kome i havn, også med dette. Kom­mu­nen vil jo gjer­ne ha kul­tur­sku­le og anna inn, men eg vil gå nokre run­dar til for å sjå om vi ikkje kan klare dette sjølv, seier Paul­sen som svært gjer­ne vil at kyr­kja skal bli «herre i eige hus».